IDOLOLATRIAE Incunabula

IDOLOLATRIAE Incunabula

quae cum duplex, nam vel verus Deus in imagine qualicumque, vel vagus Deus, colitur de utraque, hac praesertim, paucis. Infinita Dei Maiestas licet omnium creaturarum captum longe tran scendat, tamen homines, vel ex ipso Naturae libro eius vestigia odorantur, ita quidem ut nec Athei ipsi illius notitiam, quantumcumque velint, penitus queant excutere. At tantum corrupta abest natura, ut norit quis sit verus ille Deus, ut potius creaturam pro Creatore adoret, et licet Numen multiplicet ad modum stellarum caeli et reptilium terrae, adhuc tamen in ambiguo haereat, an in verum inciderit, an id adhuc sibi maneat incognitum. Quae causa est, quod nautae in navi, quâ Ionas vehebatur, postquam inclamâssent quisque Deum suum, tandem etiam Ionam, ut inclamaret Deum suum, hortati sunt Ionae c. 1. v. 5. et 6. ve lut dubitantes, an a se verus Deus invocatus fuerit. Ex eodem fonte formula, precibus singulis Gentilium adici solita, apud serv. Georg. l. 1. v. 21. orta est.

Dii que Deaeque omnes,

Arabes quoque suae Πολυθειᾳ minime fisi, Ignoto Deo, aras suas inscripsêrunt, teste Lilio Gyraldo Syntagm. 17. cui similem titulum in ara quadam Athenis reperit Paulus, Actor. c. 17. v. 23. Unde in vicinis huic urbi regionibus, sollennem iurandi formulam fuisse, Νὴτὸν εν Α᾿θήναις ἄγνωςτον, Per Ignotum Atheniensium, refert Lucian. in Philopatride. Imo, quia incertum iis erat, quis Deus ille esset, id quod summe un um est, in plurima discerpentes, in plurativo quoque numero leguntur Altaria habuisse inscripta: θεὦν Α᾿γνώςτων, Deorum ignotorum, teste Paus. in Attic. Nec desunt qui dicant, Altaris, quod Apostolus vidit Athenis, plenam inscriptionem fuisse, θεοῖς Α᾿σίας καὶ Εὐρώπης καὶ Λιβύης θεῷ ἀγνῴςτῳ καὶ ξένῳ, Diis Asia et Europae, et Libyae, Deo ignoto et peregrino. Theophyl. in Acta Ap. c. 17. v. 29. Hier. in Tit. c. 1. v. 12. etc. ut ita epigraphe haec cum formula memorata Dii Deaeque omnes, coincidat. Et haec incertitudo praecipua videtur fuisse inscriptionis Atticae causa: accedere potuit alia, quod Numen hoc, cuiara illa posita erat, forte fuerit Urbi Tutelare. Notum autem omni ope Gentiles Tutelaris sui Divi nomen in abdito tenuisse, ne, si id evulgaretur publiceque innotesceret, Numen ab hostibus magico carmine evocatum pristinum locum relinqueret suosque desereret cultores. Qua in re cautiores ceteris videri voluêre Tyrii, Lacedaemonii, alii qui Idolis suis compedes iniecêrunt, ne eos unquam loci sui deserendi vel libido subiret, vel facultas, Macrob. Sat. l. 3. c. 9. Sed et fieri id potuit, ad imitationem Iudaeorum, qui circa SERVATORIS nostri tempora nomen Dei essentiale Iehovah, pronuntiari illicitum rati eius loco Adonai dici legique voluêre. Cuius rei prima origo haec fuisse videtur, ne sanctissimum hoc nomen indigne usurparetur ab Ethnicis, qui inde iam aliquot Idolis suis nomina, Iovis, Ι῾αὼ, Iaoth, Ι᾿αώια etc. mutuati sunt, vide Macrob. Sat. l. 1. c. 18 Iren. l. 2. c. 16. Origen. Cels. l. 6. Quemadmodum itaque modo memorata nomina Idololatrica nihil aliud fuêrunt, quam depravationes nominis Dei proprii Iehovah, ita origo tot Idololatriae speciebus sese

mutuo sequutis, ex depravato et detorto S. Scripturae sensu, maximam partem arcessenda videtur. Quia enim Sidera, Solem et Lunam inprimis, ad prafecturam diei ac noctis, collocata esse, per traditionem homines, veri iam Numinis obliti, acceperunt, admirari primum illa, plus quam decebat, deinde divinis etiam honoribus prosequi coepêre. Ingravescente postmodum torrente superstitionis, Apotheosis seu Deificandi ritus ad ea quoque extensus est. quae sub Luna sunt: quae partim ut symbola caelestium luminum, partim ut ipsimet Dii, cultum humano maiorem meruisse visa sunt. Prioris generis erat, divinus cultus Igni a Chaldaeis exhibitus, quem illi Ur appellarunt, a quo civitati nomen, Gen. c. 11. v. 28. Nec alius videtur fuisse Deus Nachoris, de quo vide Idem c. 31. v. 53. Posterioris generis fuit, quo res has inferiores, ob beneficia ab illis accepta, sunt prosequuti. Hinc Mare, Venti, Aer, Tellus, Fruges, Viriporro bene-meriti; etiam Crocodili, Angues, Sorices, Cati, Canes. Allium et Cepae inter Deos relati. Imo tandem et Virtutes et Vitia, hominumque Affectus, et Morbos ac Pestes in genera descripsêrunt, templisque ac aris caeci mortales coluêrunt: ita ut universa Natura deisicata fuerit, nec vero Deo in isto regno suo quicquam relictum. Ac primo quidem iste cultus citra Idola seu imagines peragebatur, mox, ut Numen quisque suum sibi haberet praesentius, ἔιδωλα eorum effingi ac publice privatimque erigi coepêrunt, turpissimâ halucinatione. Cum non aliâ ratione a Deo longius recedatur, quam hac ipsâ, quâ illud sibi propius admoveri, ψυχικ`α φρονοῦντες. Idololatrentur. Vide Esai. c. 40. v. 18. et seqq. Primam autem Idololartriae mentionem invenimus in cognatione Abrahami, Gen. c. 31. v. 19. Furata est Rachelimagines, quas habebat Pater eius. Et Iof. c. 24. v. 2. Ultra flumen habitabant maiores vestri olim, Therab pater Abr ahami et pater Nachoris: colebantque Deos alienos. Quamquam ea iam ante illius tempora invaluisse videatur, Franc. Burmann. Synopsi Theol. Christ. Part. Prior. l. 111. c. 8. §. 24. et seqq. ubi Idololatriae Historiam succincte exhibet. Sic primi idolorum effigiatores fuerunt Chaldaei, praeeunte Nilo Beli fil. qui, contemporaneus Tharae, fieri curâsse imaginem Patri suo eamque subditis adorandam proposuisse fertur. Proximi Aegyptii, ut quorum terra iam plena idolis erat, Mosis tempore, Exodic. 12. v. 12. Hos Graeci sequutialiaeque gentes; porro Romani, postquam ultra Annos 170. sine simulacro Deos coluissent, uti Varro docet, apud Augustin. de Civ. Dei l. 4. c. 31. etc. In populo Dei prima Idololatriae vestigia comparent, in Exodo, ubi de Μοχολατρείᾳ. dein in Iudicum libris, ubi de Michae amiculo c. 17. accessêrunt sequenti tempore sub Regibus Vituli Hieroboami: quibus omnibus verus Deus ab Idololatris colebatur. At posterioris generi Idololaetria demum postmodum occurrit, in Eccl. vet. ut ex Historia Regum posteriorum liquet. Quae utraque in Eccl. N. T. iterum lacertos movere coepit, circa tempora Constantini Mag. uti pluribus docet Ioh. Forbes. Instruction. Hist. Theol. l. 7. c. 6. et seqq. Et quidem primitus insignia erigebantur ligna et columnae ex lapidibus ponebantur. Sic in Icaro imago Dianae lignum erat non elaboratum, et Cithaeroniae Iunonis, apud Thespios, truncus excisus. Mox radi expolirique ista hinc ξόανα (de qua voce vide infra in voce Tensa) dicta: uti Samiae Iunonis idelum, cum prius rudis asser esset, Archonte Procleo, ἀνδριαντοειδης ἐγένετο, effigiata imago facta est Tandem in hominis effigiem formari coepêrunt, atque tunc βρέτη ἀπὸ τῶ βροτῶν, ab hominibus, dicta sunt: haecque iterum vel Iconica; vel Colosseae facta: postquam ars floruit, aucto errore, ut ait Clem. Alex. Protreptico, etc. Vide Thom. Godwyn. de Ritib. Hebr. l. 4. c. 1. Casp. Barth. Comm. Superstition. Gerh. Ioh. Votl. inprimis de orig. et progr. Idol. l. 1. c. 3. ubi de Idololatria proprie accepta duplici, plenâ, quâ pro Deo falsum Numen colitur; et ex parte, cum adversus Dei mandatum in simulacro colitur verus Deus: c. 4. ubi de Idololatriae, quâ cultus a Deo ad opisicium transfertur, causâ et origine: c. 5. ubi de Idololatrici cultus, in proprium et symholicum, divisione, horumque variis subdivisionibus: c. 11. ubi de duplici fundamento Idololatrici cultus, veteri gestorum Historia, et Historia

naturae: c. 22. ubi de Idololatriae a Phoenicibus et Aegyptiis migratione, accurate agit: nec non l. 2. c. 1. et hîcpassim, ubi de Diis; Hellenismo et Sabaismo, Idololatriae speciebus: aliquid etiam, in voce Lapis, ubi de eius in Sacris poena etc.